پارچه ایکانیل (Econyl) جایگزینی برای نایلون ساخته شده از طریق محصولات زائد است. معمولا نایلون بر روی محیط زیست تأثیر مخربی دارد، اما سازندگان ایکانیل با استفاده از مواد اصلی بازیافت شده تلاش کرده اند تا اثرات این پارچه را بر روی محیط زیست کاهش دهند.

تاریخچه ایکانیل

ایکانیل نام تجاری شرکت ایتالیایی Aquafil است که در زمینه تولید پلاستیک فعالیت دارد. این شرکت انواع مختلفی از منسوجات و پلاستیک های صنعتی را تولید می نماید، اما بیشتر به خاطر توسعه پارچه ایکانیل شهرت پیدا کرده است. با توجه به بحران محیط زیستی ایجاد شده به وسیله الیاف مصنوعی، سازندگان ایکانیل به فکر ساخت جایگزینی برای نایلون افتادند تا به اکوسیستم آسیب نرساند.
تورهای ماهیگیری متداول ترین کاربردهای صنعتی نایلون هستند و این الیاف در طیف متنوعی از دیگر کاربردهای دریایی مورد استفاده قرار می گیرند. متأسفانه بیشتر ضایعات نایلون که مصرف کنندگان آنها را دور می اندازند، در آخر به اقیانوس ها وارد می گردند. این ضایعات نایلون که زیست تجزیه ناپذیر هستند به لاک پشت های دریایی، دلفین ها و دیگر موجودات آبزی صدمه وارد می کنند و به تدریج باعث ایجاد جزیره ای از پلاستیک ها می شوند که هر سال حجم این جزیره بیشتر می گردد.
با این وجود، تقاضای مصرف کنندگان برای نایلون کاهش نیافته است. شرکت Aquafil که قبلا به عنوان تولید کننده منسوج مصنوعی در ایتالیا شناخته شده بود، در برهه ای از زمان به پتانسیل سودآوری که همه ضایعات نایلون به اقیانوس وارد می کنند، پی برد. شرکت Aquafil در سال 2010 یا 2011 شروع به جستجوی ایده هایی نمود تا یک جایگزین سازگار با محیط زیست را برای نایلون با استفاده از ضایعات نایلون موجود در آب تولید نماید. سرانجام تولید این الیاف منسوج در اواخر سال 2011 میلادی آغاز گردید.

تاریخچه نایلون

داستان ساخت ایکانیل به تاریخچه نایلون ارتباط دارد. این منسوج در اصل توسط شرکت آمریکایی دوپونت (DuPont) در اوایل دهه 1920 میلادی تولید گردید، اما تولید با حجم بالای این منسوج با آغاز جنگ جهانی دوم شروع شد. در طول جنگ، مواد مورد نیاز برای ساخت چترهای نجات و دیگر منسوجات وابسته به مواد جنگی کمیاب شد و تولید کنندگان محلی به فکر استفاده از جایگزین های مصنوعی برای ابریشم، پنبه و دیگر الیاف طبیعی افتادند. نایلون و دیگر منسوجات مصنوعی تا سال 1945 میلادی، بیش از 25 درصد از بازار نساجی ایالات متحده آمریکا را به خود اختصاص داده بودند.
پس از اینکه جنگ به پایان رسید، نایلون به عنوان جایگزین ابریشم برای تولید جوراب های ساق بلند زنانه محبوب شد و دیگر کاربردهای این منسوج کششی و مقاوم در برابر سایش به تدریج کشف گردید. با این حال مصرف کنندگان با گذشت زمان پی بردند که تبلیغات اغواکننده بازاریابان در مورد سخت تر بودن نایلون نسبت به فولاد اساسا دور از ذهن بوده و این ماده نسبتا به آسانی دچار پارگی می شود. همچنین اشتعال پذیری این پارچه به یک نگرانی عمده تبدیل گردید. گاهی اوقات شکل های اولیه نایلون حتی با اعمال گرمای محدود نیز دوباره به زغال سنگ و آب تبدیل می شوند.
با ظهور جنبش های مدافع محیط زیست در سال ۱۹۷۰ میلادی، واکنش های منفی مردم در مقابل پارچه های مصنوعی به یک حالت تنش زا رسید. هر چند که این نگرش خصومت آمیز مصرف کنندگان نسبت به نایلون و دیگر پارچه های مصنوعی در طول سالیان متمادی تا حدودی از بین رفته است، اما ناامیدی مصرف کنندگان نسبت به الیاف مصنوعی همچنان ادامه دارد و این نارضایتی از گزینه های الیاف مصنوعی موجود به تدریج منجر به تقاضای بازار برای توسعه رشد ایکانیل گردیده است.

ویژگی های ایکانیل

چون ایکانیل از نظر شیمیایی مشابه با نایلون ۶ است، لذا همه ویژگی های پارچه نایلون معمولی را داراست. این الیاف وقتی بافته می شوند، حالت کششی پیدا می کنند. همچنین نسبتا سخت هستند و به آسانی با پوشاک کشباف محکم و منسوجات صنعتی بافته می گردند. از آنجاییکه که ویژگی مطلوب و عمده ایکانیل به الاستیسیته آن بر می گردد، لذا مصرف کنندگان چندان عقیده ندارند که این منسوج بتواند حفظ کننده گرما یا بادوام باشد. با این حال بایستی به این نکته توجه گردد که نایلون و ایکانیل در شکل خامشان حالت کششی ندارند؛ این الیاف باید به پارچه بافته شوند تا حالت کششی پیدا کنند. بنابراین سختی ذاتی ایکانیل باعث گردیده است تا این ماده برای کاربردهای غیر از پوشاک ایده آل باشد. با این حال، این الیاف قابلیت اشتعال پذیری بالایی دارد و وقتی در هنگام مشتعل شدن ذوب می گردد، کارگران را در معرض خطر قرار می دهد. ایکانیل خاصیت جذب رطوبت ندارد و اگر در دماهای بالا شسته شود، ذوب خواهد شد.

پارچه ایکانیل چگونه تولید می شود؟

شرکت Aquafil، فرآیندهای دقیقی که برای ساخت ایکانیل مورد استفاده قرار می گیرد را فاش نکرده است. تنها اطلاعات موجود، جزئیات مبهمی را در مورد فرآیند به دست آوردن ضایعات نایلون در اختیار ما قرار می دهد. این اطلاعات فاش می کند که ضایعات نایلون در معرض گسست پلیمری (depolymerization) قرار می گیرد و ماده حاصل به نخ نایلون دوباره تبدیل می شود.
از آنجاکه این فرآیند شامل تولید پلیمر نایلون نیست، لذا به مواد مبتنی بر سوخت فسیلی نیازی ندارد. با این حال در حقیقت گسست پلیمری جنبه ای از تولید ایکانیل را نشان می دهد که برای شکستن پلیمر موجود نایلون به حالت مونومری، قبل از اینکه دوباره به پلیمر تبدیل گردد، از فرآیندهای شیمیایی استفاده می شود.
از قرار معلوم، این فرآیند جهت حذف هرگونه ناخالصی از الیاف نایلون موجود انجام گرفته است و مشخص نیست که تولید ایکانیل همانند ساخت نایلون معمولی، شامل واکنش دی آمین اسید با آدیپیک اسید (adipic acid) باشد. با این حال این احتمال وجود دارد که اجزاء سازنده نایلون بازیافت شده در حالت پلیمر مذاب ارائه داده شوند، سپس از طریق اسپینرت اکسترود گردند و بر روی بوبین ها پیچیده شوند. در این مرحله می توان الیاف ایکانیل را بر روی نخ ریسید، سپس با مواد شیمیایی آنها را به عمل آوری کرد و رنگ زنی نمود. در این حالت الیاف برای بافته شدن به پوشاک مصرفی آماده هستند.
در کل فرآیند ساخت پارچه ایکانیل را می توان به صورت زیر خلاصه نمود:

گسست پلیمری: برای شکسته شدن پلیمر نایلونی موجود به حالت مونومری از فرآیندهای شیمیایی استفاده می گردد.

ارائه دادن: اجزاء سازنده نایلون بازیافت شده در حالت پلیمر مذاب ارائه داده می شوند.

اکستروژن: این ماده سپس از طریق یک اسپینرت مذاب اکسترود می گردد.

بارگذاری: سپس ماده اکسترود شده بر روی نوعی از ماسوره به نام بوبین بارگذاری می شود.

کش دادن: این الیاف برای افزایش استحکام و الاستیسیته دچار کشش می گردند.

دراوینگ (Drawing): آنها بر روی ماسوره دیگری در فرآیندی به نام دراوینگ پیچیده می شوند.

نخ ریسی: الیاف ایکانیل می توانند به نخ ریسیده شوند، با مواد شیمیایی به عمل آوری گردند و سپس رنگ زنی شوند.

بافتن: در نهایت الیاف برای بافته شدن به پوشاک مصرفی آماده می شوند.

پارچه ایکانیل چه کاربردی دارد؟

الیاف ایکانیل به طور مساوی در کاربردهای پوشاک و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند. رایج ترین کاربرد ایکانیل، تولید فرش است، اما این الیاف برای ساخت طناب، ریسمان و دیگر انواع کاربردهای صنعتی که معمولا با نایلون ساخته می گردند نیز به کار برده می شوند.
ایکانیل در کاربردهای مربوط به پوشاک معمولا برای تولید جوراب های ساق بلند زنانه و دیگر لباس های چسبان بدن مورد استفاده قرار می گیرد. اخیرا به دلیل افزایش توجه به ایکانیل در لباس های شنا برای هم مردان و هم زنان، این پارچه توجه بسیاری را به خود در رسانه های اجتماعی جلب کرده است. بسیاری از برندهای مد پوشاک که امروزه جوانان را جذب خود می کنند، لباس شنای ساخته شده از طریق ایکانیل را برای بهره مند شدن از احساسات محیط زیستی نسل جوان ارائه می دهند.
از دیگر کاربردهای پوشاک ایکانیل می توان به انواع مختلفی از لباس های ورزشی اشاره کرد. مثلا شلوارهای کوتاه دویدن، لباس دوچرخه سواری و دیگر انواع لباس ورزشی چسبان بدن معمولا با این پارچه الاستیک ساخته می شوند.

پارچه ایکانیل در چه مناطقی از جهان تولید می گردد؟

محل تولید کنونی پارچه ایکانیل توسط شرکت Aquafil فاش نشده است. این شرکت در مکان های مختلفی از ایتالیا و کشورهای دیگر کارخانه دارد و ممکن است در تعدادی از این کارخانجات، ایکانیل تولید شود. با این حال مشخص است که یکی از این کارخانه های شرکت Aquafil به طور ویژه بر روی تولید پارچه ایکانیل متمرکز گردیده است. این شرکت در پایتخت کشور اسلوونی، یعنی لیوبلیانا (Ljubljana) در سال 2011 یک کارخانه افتتاح نموده است. هر چند که اطلاعات کاملی موجود نیست، اما می توان با اطمینان حدس زد که شرکت Aquafil به تولید ایکانیل در این کارخانه می پردازد. شرکت Aquafil در رایونگ (Rayong) تایلند، ورلو پمبیا (Varallo Pombia) ایتالیا، کارترسویل (Cartersville) گرجستان و جیشانگ (Jiaxing) چین دارای کارخانه است. از آنجاییکه ایکانیل اکنون یکی از محبوب ترین محصولات این شرکت به شمار می آید، لذا با اطمینان می توان حدس زد که تولید ایکانیل به یک یا تعدادی از این کارخانجات دیگر در آینده گسترش پیدا می کند.

قیمت پارچه ایکانیل به چه صورت است؟

اطلاعاتی در مورد قیمت کنونی ایکانیل در دسترس نیست. این ماده فقط به صورت عمده از طریق شرکت Aquafil عرضه می شود، به همین دلیل دستیابی به اطلاعات قیمتی آن دشوار است. با این حال، مدیر عامل شرکت Aquafil، یعنی جولیو بونازی (Giulio Bonazzi) در مورد اهمیت قیمت گذاری جهت موفقیت کلی ایکانیل عنوان می کند:
“قیمت بخش مهمی از فرآیند به حساب می آید. می توانم داستان های زیبایی را برای شما تعریف کنم، اما اعتقاد دارم که پایدار بودن یا ایجاد کردن یک محیط کاری رضایت بخش برای کارگرانمان فقط یک مسئله زیبا یا غیرضروری نیست….. اولین قانون پایدار بودن این است که سودآور نیز باشید، چون اگر به عنوان یک شرکت نتوانید سودآوری خود را حفظ نمایید، دیر یا زود کسب و کار خودتان را از دست خواهید داد. درست است که به محیط زیست آسیبی وارد نمی کنید، اما در هر صورت دیگر شرکت شما وجود نخواهد داشت”.
براساس گفته های آقای بونازی، هزینه های محرک ایکانیل برای مدل کسب و کار شرکت Aquafil ضروری است. بنابراین منطقی است که انتظار داشته باشیم که ایکانیل مشابه با نایلون قیمت داشته باشد. حتی اگر این پارچه پایدار در حال حاضر بیش از نایلون قیمت داشته باشد، اما با افزایش محبوبیت ایکانیل این قیمت ها تا حدی عادی خواهد شد.

چه تفاوتی بین انواع مختلف پارچه ایکانیل وجود دارد؟

شرکت Aquafil در حال حاضر دو نوع از الیاف ایکانیل را تولید می نماید:

الیاف فرش ایکانیل (Econyl Carpet Fiber)

هر چند که الیاف منسوج ایکانیل، تحسین زیادی را در صنعت نساجی کسب نموده است، اما تعدادی از مصرف کنندگان آگاه به مسائل محیط زیستی در مورد محبوبیت این پارچه در کاربردهای مربوط به تولید فرش، اطلاعات چندانی ندارند. شرکت Aquafil با طیف متنوعی از تولید کنندگان فرش سراسر دنیا در حال همکاری است. امروزه ایکانیل به عنوان الیاف فرش، جایگزین نایلون سنتی گردیده است و به انتخاب اصلی بسیاری از شرکت های این حوزه تبدیل گشته است.

الیاف نساجی ایکانیل (Econyl Textile Fiber)

نخ نایلون 6 برای تولید الیاف نساجی ایکانیل بسیار شبیه به نخ استفاده شده برای تولید الیاف فرش است، اما این الیاف نساجی شرکت Aquafil برای کاربردهای تولید لباس، نرمتر و از تناسب بیشتری برخوردار است. همانند نایلون معمولی، این الیاف پوشاک می تواند با بازدارنده های شعله و دیگر به عمل آوری های مهم رنگ آمیزی و فرآوری شود.

پارچه ایکانیل چه تأثیری بر روی محیط زیست دارد؟

مزایای زیست محیطی ایکانیل، سئوال بر انگیز است. تولید این پارچه به استفاده از ضایعاتی نیاز دارد که در صورت عدم استفاده، ده ها یا قرن ها جهت تجزیه شدن یا تبدیل کردن آنها به پارچه مفید باید وقت صرف نمود. این روش مانع از تجمع محصولات نایلونی در محل های دفن زباله و اقیانوس ها می شود و به کاهش مشارکت میکرو الیاف در آلودگی منابع آب کمک می نماید.
ایکانیل مسائل مرتبط با تولید نایلون جدید را نیز برطرف می کند. اجزاء اصلی نایلون معمولی، هگزا متیلن دی آمین (hexamethylenediamine) است که از سوخت فسیلی مشتق می شود. طرفداران حفظ محیط زیست، مضرات محصولات سوخت فسیلی بر روی محیط زیست را محکوم می کنند، اما پارچه های مشتق شده از نفت، مانند نایلون، در روش های کمی متفاوت بر روی محیط زیست آسیب وارد می نمایند.
دستیابی به نفت خام و زغال سنگ به اکوسیستم های محلی آسیب می زند و پالایش سوخت های فسیلی، مواد سمی متنوعی را به محیط زیست وارد می کند. علاوه بر این، فرآیند استفاده شده در جداسازی هگزا متیلن دی آمین و تولید نایلون، مواد سمی بیشتری که به ندرت به صورت مؤثر دفع می گردند را تولید می کند.
با استفاده از مواد بازیافت شده، تولید ایکانیل باعث از میان بردن جنبه های مخرب زیست محیطی تولید نایلون می گردد. با این حال، ایکانیل همانند نایلون اغلب رنگ آمیزی می شود و بیشتر رنگ های پوشاک، برای انسان ها و محیط زیست مخرب و سمی هستند.

زیست تخریب پذیری

آنچه که تولید ایکانیل نمی تواند آن را رفع کند، عدم زیست تخریب پذیری نایلون است. همانند دیگر پارچه های مشتق شده از سوخت فسیلی، ایکانیل نیز زیست تجزیه پذیر است و مواد اصلی بازیافت شده این منسوج تأثیری در تجزیه شدن این پارچه ندارند. پارچه های دور انداخته شده ایکانیل همانند نایلون در اکوسیستم های آبزی و زمینی جمع می شوند و موجب بحران میکرو الیاف می گردند که به سرعت کیفیت آب آشامیدنی و کشاورزی سراسر دنیا را کاهش می دهند.
هر چند که الیاف طبیعی مانند پنبه و پشم، بعد از گذشت چند سال تجزیه می شوند، اما محققین مطمئن نیستند که دقیقا چه مدت طول می کشد تا پارچه های مصنوعی تجزیه گردند. همچنین بیشتر برآوردهای انجام گرفته قابل قبول نشان می دهد که زمان زیست تخریب پذیری پارچه های مصنوعی، حدود ۱۰۰ الی هزار سال است. مدتی پس از اینکه بشر، تولید پارچه های مصنوعی را متوقف نمود، این منسوجات همچنان به مسدود کردن اکوسیستم ها ادامه می دهند و منجر به فجایع زیست محیطی می گردند.

سمی بودن

تولید نایلون به شدت سمی است. هر چند تولید نایلون بدون آسیب زدن به کارگران امکان پذیر است، اما بیشتر تولید کنندگان نایلون در کشورهای جهان سوم واقع شده اند که چندان به مسائل حفاظت از کارگران اهمیت نمی دهند. همچنین شرکت های بین المللی تا حد ممکن دستمزدهای کارگران را پایین می آورند.
اطلاعات کاملی در مورد فرآیندهای استفاده شده برای تولید ایکانیل در سایت این منسوج وجود ندارد. به گفته تولید کنندگان این ماده، “فرآیندهای پالایش و بازیابی رادیکالی” برای تبدیل ضایعات وینیل به ایکانیل مورد استفاده قرار می گیرد. پس به نظر می رسد که نایلون مذاب می گردد و به الیاف دوباره تبدیل می شود. با این حال مشخص نیست که تولیدات این فرآیند خود نیز باعث تولید ضایعات می شود یا خیر.

کلام پایانی

تولید کنندگان ایکانیل، محصولات خودشان را به عنوان بخشی از چرخه تجدید پذیر معرفی می کنند. طبق گفته شرکت Aquafil، تولید این پارچه موجب مصرف کردن ضایعات نایلون می شود، کاربرد آن را به الیاف نایلون تغییر می دهد، این الیاف را به محصولات نساجی تبدیل می کند و سپس این محصولات را برای بازیافت شدن دوباره مورد استفاده قرار می دهد.
همچنین فرض کردن این مسئله که تولید کنندگان ایکانیل می توانند هر پارچه ایکانیلی را برای تغییر کاربری مورد استفاده قرار دهند، غیر منطقی است. در واقعیت مدل تولید این پارچه تا حد زیادی به فرآیندی شبیه است که بخش کوچکی از ضایعات جهانی نایلون را دوباره مورد استفاده قرار می دهد، آن را به محصولات ایکانیل تبدیل می کند و سپس دور انداخته می شود.
شرکت Aquafil هر محصول ایکانیل تولید شده را دوباره مورد استفاده قرار می دهد، اما واقعیت این است که این پارچه همانند نایلون معمولی برای محیط زیست مضر است. تنها تفاوت تولید ایکانیل این است که مقدار کمی از ضایعات جهانی نایلون را دوباره مورد استفاده قرار می دهد و آنها را به الیاف جدید تبدیل می کند. تا زمانیکه تولید ایکانیل از تولید نایلون جدید سبقت نگیرد، مزایای کلی زیست محیطی این منسوج، حتی اگر ذاتا بسیار مثبت تلقی گردد، باز هم منفی باقی خواهد ماند.

گواهینامه های موجود برای پارچه ایکانیل

در حال حاضر تنها تولید کننده ایکانیل، شرکت Aquafil است. این مسئله سبب شده است تا اظهارنظر در مورد گواهینامه هایی که ممکن است برای تولید کنندگان مستقل ایکانیل وجود داشته باشد، غیر ممکن گردد. با این حال، شرکت Aquafil در مورد گواهینامه های موجود برای ایکانیل تولید خودش در وب سایت رسمی این شرکت، اطلاعاتی را درج نموده است.
ایکانیل توسط DNV GL مورد تأیید قرار گرفته است. این سازمان یک نهاد دولتی ایتالیایی است که به محصولات گواهینامه ارائه می دهد. ایکانیل ساخته شده برای تولید فرش توسط شرکت Aquafil، از سوی Desso (یکی از تولید کنندگان برجسته فرش) موفق به کسب گواهینامه Cradle to Cradle Gold شده است. علاوه بر این، ایکانیل از سوی OEKO-TEX، گواهینامه استاندارد 100 (Standard 100) را نیز دریافت کرده است. چون ایکانیل یک الیاف مصنوعی است، لذا واجد شرایط دریافت گواهینامه ارگانیک نیست.

نام پارچه	ایکانیل
نام دوم شناخته شده پارچه	نایلون بازیافت شده و ضایعات نایلون
ترکیبات پارچه	ضایعات محصولات که می تواند برای تولید الیاف شبیه نایلون دوباره به شکلی دیگر مورد استفاده قرار گیرد
تغییرات ممکن تراکم نخ در پارچه	بالای ۱۶۸۰
قابلیت تنفس پارچه	کم
قابلیت مقاومت در برابر رطوبت	متوسط
قابلیت حفظ گرما	کم
قابلیت ارائه کشش	در شکل اولیه خودش، پایین است، اما وقتی به پارچه بافته می شود، زیاد می گردد
حساس به کرکی شدن یا قل زدن	متوسط
اولین کشور سازنده این نوع پارچه	ایتالیا
بزرگترین صادر کننده/ کشور برتر تولید کننده	اسلوونی، پتانسیل تولید در سایر مناطق نیز وجود دارد
دمای توصیه شده برای شستشو	سرد
کاربرد در	جوراب، لباس های چسبان بدن، شلوارهای یوگا، لباس های شنا، لباس های ورزشی و فرش.