محدودیت های بازیافت

در حال حاضر بیشتر پلی استر مورد استفاده در تولید پوشاک، پلی استر خام است. درصد بسیار کمی از لباس ها، یعنی حدوداً کمتر از 1% آنها از طریق منسوجات جمع آوری شده دوباره به عنوان پارچه یا لباس مورد استفاده قرار می گیرند. امروزه تمام یا بخش اعظمی از لباس ها از طریق پلی استر تولید می شود، اما ما هنوز تا استفاده از سیستم حلقه بسته فاصله زیادی داریم. هر چند بازیافت صورت می گیرد، اما با محدودیت هایی مواجه است. بخش عمده ای از نخ ها و پارچه های پلی استری بازیافت شده از پلاستیک بازیافتی (rPET) به خصوص بطری های پلاستیکی مشتق می شوند. به نظر می رسد استفاده از این پلاستیک های بازیافتی نسبت به استفاده از پلی استرهای خام، یک راه حل زیست محیطی پایدارتر باشد، چون این فرآیند 30% تا 50% انرژی کمتری مصرف می کند، نیاز به استخراج اولیه نفت خام را کاهش می دهد و میزان زباله دپو شده در محل های دفن زباله را پایین می آورد.
با این حال پلی استر بازیافتی هم خالی از مشکل نیست. هر بار که پلاستیک به منظور بازیافت، مجدداً گرم می شود، کیفیت آن پایین می آید؛ بنابراین نمی توان آن را به طور نامحدود بازیافت کرد (اگر چه محققان و مشاغل استارتاپی، راه حل هایی برای این کار ارائه داده اند). رنگرزی قطعات پلاستیکی به دست آمده از پلاستیک های بازیافتی می تواند دشوار باشد، بنابراین به رنگ و آب بیشتر برای رنگرزی آنها نیاز است؛ با این وجود هنوز هم ممکن است تناقض رنگ به وجود بیاید. فرآیند بازیافت پلاستیک در درجه حرارت بالا، می تواند یک ترکیب آنتیموان سرطان زا را در جو آزاد کند. سهولت ترکیب پلی استر با سایر الیاف نیز می تواند در هنگام بازیافت مشکلاتی را به وجود بیاورد. بیشتر الیاف پلی استری که سالانه تولید می شوند، بیشتر در پارچه های پلی کتان (poly-cotton) که مخلوطی از پنبه و پلی استر هستند، مورد استفاده قرار می گیرند تا در پارچه های 100% پلی استر. در حال حاضر جدا کردن الیاف پنبه و پلی استر پارچه های پلی کتان بازیافتی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست، اگر چه برخی پیشرفت های نوآورانه در این زمینه صورت گرفته است. بیشتر پارچه های پلی کتان به جای اینکه به عنوان زباله دور ریخته شوند، وارد چرخه بازیافت می گردند تا برای استفاده در عایق کاری و پر کردن کف مبلمان ها به کار برده شوند.
با وجود این مشکلات، استفاده از پلی استر بازیافتی هنوز هم گزینه پایدارتری نسبت به استفاده از پلی استر خام محسوب می شود. البته به احتمال زیاد پیشرفت های جدید صورت گرفته در پلی استر بیولوژیکی، یعنی پلی استری که از مواد نفتی خام مشتق نشده باشد، گزینه پایدارتری به حساب آید. هر دو نوع الیافی که به صورت جزئی یا کلی بیولوژیکی هستند، به زمین و انرژی کمتری نیاز دارند و در ضمن گازهای گلخانه ای کمتری نیز منتشر می کنند.

معیارهای فعلی رتبه بندی و جایگزین ها

معیارهای زیست محیطی الیاف با در نظر گرفتن تمام اثرات زیست محیطی تولید پلی استر، پلی استر خام را در کلاس D قرار می دهد، بنابراین پلی استر در این رتبه بندی اندکی جایگاه بهتری نسبت به نایلون، پنبه های معمولی و ویسکوز (از جمله ویسکوز بامبو) دارد، زیرا آنها در کلاس E قرار می گیرند. این رتبه بندی یک امتیاز استهلاکی محسوب می شود که از وزن دهی معیارها روی انواع تاثیرات زیست محیطی مانند استفاده از آب، آلودگی و زیست تخریب پذیری گرفته می شود.
پلی استرهای بازیافتی شیمیایی در کلاس B و پلی استرهای بازیافتی مکانیکی در کلاس A قرار می گیرند. از گزینه های مناسب جایگزین برای پلی استر خام می توان به پلی استر بازیافت شده (از منسوجات پلی استر استفاده شده چه بعد از مصرف و چه قبل از مصرف) و بیوسنتتیک ها گرفته شده از منابع کاملاً تجدید پذیر و یا تا حدی تجدید پذیر اشاره کرد.

بارهای معلق، میکرو پلاستیک ها و آلودگی های دریایی

میکرو پلاستیک ها، ذرات پلاستیکی با قطر کمتر از ۱ میلی متر هستند. آنها در زیستگاه های دریایی در سرتاسر جهان انباشته می شوند و نوع جدیدی از تهدیدات زیست محیطی و سلامتی را به وجود می آورند. آلاینده هایی مثل آفت کش ها و مواد شیمیایی تولیدی به ذرات انباشته شده در محیط زیست آبزیان می چسبند و در نتیجه وارد زنجیره غذایی انسان ها می شوند. تحقیقات اخیر نشان می دهد که منبع اصلی میکرو پلاستیک ها، پسماندهای آلوده با الیاف پلاستیکی است (بزرگترین منبع به حساب نمی آید). میکرو الیاف در هنگام شسته شدن لباس های ساخته شده از الیاف مصنوعی (پلی استر، اکریلیک، پلی پروپیلن و غیره) آزاد می شوند.
آزمایشاتی که با استفاده از ماشین های لباسشویی خانگی صورت گرفته است، نشان داده که یک عدد لباس می تواند بیش از ۱۹۰۰ الیاف را طی شستشو تولید کند. میزان الیاف آزاد شده به نوع و ترکیب پارچه، و تکنیک های مختلف تولید پوشاک بستگی دارد. همچنین به نظر می رسد که میزان انتشار الیاف به سن لباس (میزان منتشر شدن الیاف در لباس های کهنه ۱.۸ برابر بیشتر است) و نوع ماشین لباسشویی (میزان منتشر شدن الیاف در ماشین های لباسشویی با ظرفیت بالا، ۵.۳ برابر بیشتر است) هم بستگی داشته باشد.
مطالعه انجام شده توسط شرکت پاتاگونیا (Patagonia) تخمین زده است که روزانه به ازای هر 100 هزار نفر، بیشتر از 110 کیلوگرم میکرو الیاف در منابع آبی محلی ریخته می شود (تقریباً معادل آلودگی ناشی از 15000 کیسه پلاستیکی). براساس نتایج همین تحقیقات، یکی دیگر از منابع در حال رشد ناشی از آلاینده های پلاستیکی در محیط زیست، میکرو الیاف موجود در لجن های هرز آب ها هستند که به عنوان کود کشاورزی در مزارع مورد استفاده قرار می گیرند. تا زمانیکه جایگزین های اقتصادی که از ویژگی های عملکردی (بسیار با ارزش) موادی نظیر پلی استر تقلید می کنند، در دسترس نباشد؛ حذف منسوجات مصنوعی بسیار بعید خواهد بود.
این موضوع باعث شده که کاهش آلودگی میکرو الیاف به عنوان یک رویکرد اصلی، کمتر مورد توجه قرار بگیرد. شرکت هایی مانند پاتاگونیا از تحقیقات علمی در زمینه میکرو الیاف پشتیبانی می کنند و مشتریان را ترغیب می نمایند تا هر کاریکه می توانند انجام دهند تا این تاثیر کمتر شود (مثلا خرید پوشاک با کیفیت تر تا ریزش الیاف کمتر شود). علاوه بر این، چندین شرکت استارتاپی مانند Rozalia Project و Guppy Friend در حال تهیه و فروش فیلترهای میکرو الیاف هستند. قرار است این فیلترها در داخل ماشین لباسشویی مورد استفاده قرار گیرند و میکرو الیاف را به خود جذب کنند.

منبع:صنعت نساجی