پارچه کنف چه نوع پارچه ای است؟

پارچه کنف (Hemp fabric) نوعی از منسوج است که با استفاده از الیاف ساقه های گیاه شاه دانه ساتیوا (Cannabis sativa) تولید می شود. این گیاه به عنوان منبعی عظیم از کشش و الیاف بادوام نساجی برای هزاران سال شناخته شده است، اما خصوصیات روانگردان گیاه شاه دانه ساتیوا، اخیرا کشاورزان تولید این محصول زراعی بسیار با فایده را با مشکل رو به رو کرده است. از هزاران سال پیش، شاه دانه ساتیوا برای دو هدف مجزا پرورش داده شده است. از یک سو، بسیاری از نسل های تولید کنندگان این گیاه به دلیل وجود تتراهیدروکانابینول (THC) و دیگر ساختارهای شیمیایی روانگردان به نام کانابینوئیدها (cannabinoids) به صورت دلخواه به پرورش این گیاه مشغول گردیده اند. از سویی دیگر، بقیه تولید کنندگان همواره برای تولید الیاف قویتر و بهتر به پرورش شاه دانه ساتیوا پرداخته اند و در این بین تلاش کرده اند تا سطح کانابینوئیدهای روانگردان تولید شده توسط این محصول زراعی را کاهش دهند.

در نتیجه دو هدف مجزا برای گیاه شاه دانه ساتیوا پدید آمده است. افسانه ای خیالی در مورد این گیاه می گوید که گیاه نر و ماده شاه دانه ساتیوا به ترتیب برای تولید کنف و ماده روانگردان ماری جوانا مورد استفاده قرار می گیرد. در حقیقت عمده برداشت های کنف در سراسر جهان از نوع مونث این گیاه انجام می شود. با این حال گیاهان شاه دانه ساتیوای ماده که برای تولید محصولات نساجی پرورش داده می شوند، THC بسیار پایینی دارند و عموما جوانه های آنها نیز به صورت چسبان نیستند.

ساقه های گیاه کنف از دو لایه تشکیل شده است. لایه خارجی از طریق الیاف ساقه ای طناب مانند شکل گرفته است و لایه داخلی شامل مغز چوب است. فقط لایه خارجی ساقه شاه دانه ساتیوا برای اهداف نساجی مورد استفاده قرار می گیرد و از لایه داخلی آن عمدتا برای سوخت، ماده ساختمانی و ساخت محل استراحت دام ها استفاده می شود. وقتی لایه خارجی الیاف ساقه ای از گیاه کنف جدا می شود، می توان آن را به طناب یا نخ تبدیل نمود. طناب حاصل شده از کنف به حدی قدرتمند است که به عنوان انتخاب نخست برای دکل ها و بادبان های کشتی بر روی شناورهای دریایی به کار برده می شود و یک ماده عالی برای لباس هایی شناخته می شود که بهتر از پنبه و منسوجات مصنوعی هستند.
با این حال، از آنجا که بسیاری از قوانین در جهان نمی توانند بین ماری جوانای سرشار از THC و کنف (که تقریبا هیچگونه THC ندارد) تمایزی قائل شوند، لذا اقتصاد جهانی تا حدود زیادی از مزایای کنف محروم شده است. در این صورت بخشی از مردم که نمی دانند کنف چیست، آن را به عنوان یک ماده مخدر بد نام می کنند. با این وجود تعداد زیادی از کشورها راغب هستند تا کشت کنف صنعتی را به صورت جدی تر انجام دهند که این موضوع نشان می دهند که دوره رنسانس جدید پارچه کنف در حال نزدیک شدن به دوران اوج خودش است.
وقتی کنف به پارچه تبدیل می شود، بافت آن شبیه به پنبه است، اما تا حدودی حس شبیه به کاموا به فرد منتقل می کند. پارچه کنف تمایل زیادی به کوچک شدن ندارد و به شدت در مقابل پرزدهی مقاومت می کند. از آنجا که الیاف این گیاه بلند و تنومند است، لذا پارچه کنف بسیار نرم تولید می شود و طول عمر بسیار بالایی دارد. اگر یک تی شرت پنبه ای معمولی در بهترین حالت خود حدود ۱۰ سال عمر کند، تی شرت ساخته شده از کنف ممکن است تا حدود دو یا سه برابر بیشتر از این زمان دوام داشته باشد. برخی تخمین ها حاکی از آن است که پارچه کنف نسبت به پارچه پنبه ای، سه برابر قویتر است.

علاوه بر این، کنف یک پارچه سبک وزن است، بنابراین قابلیت تنفس بالایی را برای آن می توان متصور شد و توانایی مؤثری برای عبور دادن رطوبت از پوست به اتمسفر دارد، لذا برای اقلیم های گرم بسیار ایده آل است. رنگ آمیزی این نوع از پارچه بسیار آسان است و به شدت در برابر قارچ، کپک و میکروب های مضر مقاوم است. با هر بار شستشو این پارچه نرم تر می شود و الیاف آن حتی پس از تعداد زیادی شستشو از بین نمی روند. از آنجا که تولید پارچه کنف ارگانیک به صورت پایدار نسبتا آسان است، بنابراین این منسوج برای تولید لباس نیز ایده آل محسوب می شود.

پارچه کنف چگونه تولید می شود؟

کنف به عنوان یک محصول زراعی در اقلیم های معتدل با رطوبت بالا رشد میکند و گیاهان شاه دانه ساتیوا معمولا برای برداشت در نیمه ماه آگوست در آمریکای شمالی آماده هستند. بیشتر گیاهان استفاده شده برای پارچه کنف با دستگاه مخصوص برداشت می شوند و سپس به این گیاهان اجازه داده می شود تا به مدت ۴ الی ۶ هفته در معرض رطوبت قرار گیرند که حذف پکتین در این صورت به صورت طبیعی آسان می شود.
در ادامه ساقه های کنف به عدل هایی مانند علوفه خشک تبدیل می گردند و سپس از ماشین های حلاجی (باز کننده الیاف) یا یک آسیاب چکشی برای جداسازی بخش خارجی الیاف گیاه از هسته چوبی آن استفاده می شود. الیاف ساقه ای جدا شده سپس به رشته ها کارد می شوند تا ناخالصی های آنها از بین رود. بعد از گذشت این مرحله، تولید کنندگان ممکن است از خمیر سازی برای تولید محصولات کاغذی، حصیربافی برای ساخت نمد و قالی یا انفجار بخار برای ارائه دادن کنف خام به الیاف قابل پوشیدن استفاده نمایند. وقتی فرآیند انفجار بخار کامل شد، کنف برای ریسیده شدن به نخ و بافتن به منسوجات آماده است. در این مرحله از فرآیندهای مشابهی که برای تولید سایر پارچه ها استفاده می شود، برای ساخت پارچه کنفی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. نخ ساخته از این ماده در پارچه های محکم بافته می شود و این پارچه ها ممکن است برای طیف وسیعی از اهداف مصرف کنندگان مورد استفاده قرار گیرند. در کل فرآیند ساخت پارچه کنف را می توان به پنج مرحله زیر خلاصه کرد:

1. برداشت کردن گیاهان کنف: بیشتر گیاهان استفاده شده برای پارچه کنف با دستگاه مخصوص برداشت می شوند.
2. خیساندن و در معرض رطوبت قرار دادن: الیاف از پوست گیاه جدا می شوند و به آنها اجازه داده می شود تا به مدت ۴ الی ۶ هفته در معرض رطوبت قرار گیرند.
3. کارد کردن به رشته ها: الیاف ساقه ای جدا شده به رشته ها کارد می شوند و جهت حذف ناخالصی ها تمیز می گردند.
4. خمیر سازی، حصیر بافی یا بخار: تولید کنندگان ممکن است از خمیر سازی برای تولید محصولات کاغذی، حصیر بافی برای ساخت نمد و قالی یا انفجار بخار برای ارائه دادن کنف خام به الیاف قابل پوشیدن استفاده نمایند.
5. بافتن به محصولات نساجی: کنف برای ریسیده شدن به نخ و بافتن به منسوجات آماده است.

پارچه کنف چه کاربردی دارد؟

کاربرد اولیه پارچه کنف برای پوشاک است. در تاریخ مدرن، این نوع از پارچه برای کسانیکه به گیاه شاهدانه (حشیش) علاقه بسیار زیادی داشتند، به عنوان یک کالای جدید بسیار مهم و عزیز بود. هر چند که پارچه کنف هنوز هم در خرده فرهنگ افراد وابسته به مواد مخدر به شدت محبوب است، اما اکنون مردم زیادی در سراسر جهان بدون توجه به قابلیت های روانگردانی این پارچه، از کنف به دلیل خواص مفیدی که دارد، استقبال می کنند.
از نمونه های رایج لباس ساخته شده از کنف می توان به لباس های زنانه (سارافون)، دامن، ژاکت، تی شرت، پولیور کلاه دار و لباس برای بچه ها اشاره کرد. این نوع از پارچه به خصوص برای تی شرت ها بسیار محبوب است، چون مقاومت خوبی در برابر سایش و پارگی دارد. بیشتر تی شرت های پنبه ای بعد از مدتی شستشو دچار کجی، ناهمواری، کوچک شدن و از ریخت افتادن می شوند، اما شکل و ظاهر تی شرت های کنفی برای سال های متوالی حفظ می گردد. علاوه بر این، این نوع از پارچه در طیف متنوعی از منسوجات خانگی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. منسوجات خانگی ساخته شده از این ماده در میان افراد وابسته به مواد مخدر به شدت محبوب هستند، اما استفاده از پارچه کنفی برای رومیزی، پارچه رو مبلی و حوله ظرفشویی بسیار رایج شده است.
پارچه کنف به خصوص برای استفاده در حوله ها محبوب است، چون قابلیت جذب و دوام بسیار بالایی دارد. هر چند که بعضی از مصرف کنندگان ممکن است کنف را برای ملافه های خواب انتخاب کنند، اما یکی از عیب های این پارچه این است که به اندازه کافی مانند پنبه نرم نیست (پنبه به دلیل تراکم نخ بالا، نرمی بیشتری دارد)، پس ممکن است در هنگام تماس مستقیم با پوست، راحتی قابل توجهی با استفاده از این پارچه حاصل نشود. به عبارت دیگر، ماندگاری قابل توجه پارچه کنف آن را به یک ماده عالی برای استفاده در پرده ها و لحاف های رو تختی تبدیل کرده است.
هر چند که بعضی از افراد حساس و نکته سنج ممکن است استفاده از محصولات نساجی ساخته شده با کنف ۱۰۰ درصد را انتخاب نمایند، اما مخلوط کردن این نوع از پارچه با دیگر منسوجات امری طبیعی و رایج است. مثلا ترکیب کردن پنبه و کنف زیاد اتفاق می افتد و می توان محصولاتی را یافت که با ابریشم نیز ترکیب شده اند. با مخلوط کردن کنف با سایر پارچه ها می توان منسوجات نرم تر و در عین حال با دوام تولید نمود. در کل کاربردهای کنف را به موارد زیر می توان خلاصه نمود:

• برای پوشاک: استفاده شده در لباس زنانه (سارافون)، دامن، شلوار، ژاکت، تی شرت، پولیورهای کلاه دار و لباس برای بچه ها.
• برای منسوجات: استفاده شده به عنوان رومیزی، پارچه روی مبل، حوله های ظرفشویی، ملافه های خواب، پرده و لحاف رو تختی.

پارچه کنف در چه مناطقی از جهان تولید می شود؟

تقریبا ۷۰ درصد از تولیدات جهان در زمینه پارچه کنف توسط چین تولید می شود. با این حال به دلیل قوانین سهل انگارانه در زمینه نیروی کار و مقررات زیست محیطی، مشخص نیست که کنف تولید شده در این کشور از نظر زیست محیطی پایدار یا غیر سمی باشد. علاوه بر این، فقط بخش کمی از کنف تولید شده در چین به پارچه تبدیل می شود و بخش عمده آن به سوخت، کاغذ یا دیگر محصولات صنعتی تبدیل می گردد.
دیگر تولید کننده بزرگ این محصول زراعی، فرانسه است. اتریش، شیلی و بریتانیا جزء کشورهای دیگر تولید کننده برتر کنف به شمار می آیند. در کل بیش از ۳۰ کشور در سراسر جهان، کنف صنعتی تولید می نمایند و تولید کردن این محصول زراعی در ایالات متحده رو به رشد است. اجازه کاشت کنف صنعتی برای اهداف تحقیقاتی در سطح فدرال ایالات متحده توسط لایحه مزرعه داری فدرال در سال ۲۰۱۴ مجاز دانسته شده است، با این حال بیشتر ایالت ها این امور را خودشان مدیریت می کنند و این محصول زراعی را برای اهداف تجاری بدون کسب اجازه صریح از دولت فدرال پرورش می دهند. در بیشتر موارد، ایالت هایی که تلاش می کنند تا این محصول کشاورزی را پرورش دهند، آنهایی هستند که استفاده تفریحی از ماری جوانا را قانونی اعلام کرده اند.

اگرچه تغییرات زیادی در زمینه کاشت کنف در دوران مدرن به وجود آمده است، اما این گیاه بخشی جدایی ناپذیر از کوشش های کشاورزی انسان قبل از آغاز دوران شهرنشینی به شمار می آید. اعتقاد بر این است که این محصول زراعی برای اهداف پزشکی به مدت حداقل ۱۰ هزار سال پیش کاشته می شده است که این تاریخ نشان می دهد که کنف اولین گیاه کاشته شده توسط انسان ها بوده است. با این وجود، توسعه پارچه کنف تا آغاز دوران آهن اتفاق نیفتاده است. خواص مخدر و پزشکی این گیاه باعث شد تا کاشت آن به سرعت در اروپا و آسیا گسترش پیدا کند. با آغاز دوران استعمار، کنف به آمریکا نیز وارد گردید و در اوایل قرن ۱۶ میلادی با موفقیت در شیلی کاشته شد.
چهره های برجسته ای در تاریخ آمریکا مانند جورج واشنگتن (George Washington)، توماس جفرسون (Thomas Jefferson) و اندرو جکسون (Andrew Jackson) جزء افرادی بودند که کاشت کنف را برای اهداف تجاری دنبال می کردند، اما کشت این محصول زراعی در ایالات متحده در اواخر دهه 1930 میلادی ثمری جز بدنامی نداشت. این امکان نیز وجود دارد که بخشی عظیمی از تولید کنندگان کاغذ و الیاف مصنوعی در آمریکا از ترس رقابت با این محصول زراعی، پارچه کنف را به مواد مخدری نظیر ماری جوانا گره بزنند تا مانع از کشت این محصول شوند.

هزینه پارچه کنف به چه صورت است؟

تولید کردن پارچه کنف نسبت به تولید پنبه هزینه بیشتری ندارد، اما بعضی از عوامل بازار موجب افزایش قیمت این پارچه می شوند. مثلا پنبه در مقیاس بیشتری از کنف تولید می گردد، بنابراین باید قیمت آن با توجه به حجم تولیدی کمتر باشد. علاوه بر این، چون پارچه کنف جزء محصولات جدید در زمان خودش به شمار می آید، لذا بعضی از خرده فروشان برای این منسوج، قیمت های غیر منطقی و غیر واقعی در نظر می گیرند.

جالب اینجاست که تولید الیاف کنف در واقع ساده تر و مؤثر از تولید پنبه است، در این حالت منطق می گوید که این عامل باید موجب کاهش هزینه های خرید پارچه کنف نسبت به پارچه پنبه ای شود. تا زمانیکه قوانین در نظر گرفته شده برای این منسوج منطقی تر نشود و تا وقتیکه نتوان این محصول را به عنوان جایگزین رایج برای پنبه مورد قبول قرار داد، نباید انتظار داشت که این قیمت های غیر منطقی از بین رود.

چه تفاوتی بین انواع پارچه کنف وجود دارد؟

فقط یک نوع عمده از پارچه کنف وجود دارد. هر چند که کیفیت، نرمی و بافت این پارچه ممکن است از تولید کننده ای به تولید کننده دیگر متفاوت باشد، اما فرآیند اولیه یکسان جهت ساخت پارچه کنف در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. پارچه حاصل از پنبه قویتر، از کرباس نرمتر و طول عمری به اندازه چند دهه خواهد داشت.

پارچه کنف چه تأثیری بر محیط زیست دارد؟

تولید این پارچه ذاتا از نظر زیست محیطی پایدار است، چون شواهد گویای این واقعیت است که بشر برای هزاران سال بدون صدمه زدن به هیچگونه اقلیمی توانسته است تا پارچه کنف را تولید نماید. با این حال، از آنجا که تولید کنف در مقیاس های بزرگی انجام می شود، بنابراین مشخص نیست که همه تولید کنندگان این پارچه، روش پایدار یکسانی را برای کاشت و فرآوری تولید (که برای حفظ تولید پارچه کنف از نظر اکولوژی مهم است) دنبال نمایند. در بیشتر حالت ها، پژوهش بی نظیر انجام گرفته در سال ۱۹۹۸ به عنوان مرجعی در مورد موضوع پایداری زیست محیطی پارچه کنف در نظر گرفته می شود. محققین ذکر کرده اند که تولید این ماده به زمین کمتری نسبت به پنبه نیاز دارد و مواد سمی کمتری در خاک و اکوسیستم توسط کنف منتشر می شود.
کنف به عنوان ماده خام منفی کربن نیز شناخته می شود، یعنی کربن بیشتری را نسبت به محصولاتش جذب می کند. تولید این محصول زراعی به آفت کش های کمتری نیاز دارد و به هیچگونه علف کشی برای تولید آن نیاز نیست. به عبارت دیگر مشخص شده است که تولید کنف ممکن است به نیتروژن بیشتری نسبت به رشد پنبه نیاز داشته باشد.

گواهینامه های موجود برای پارچه کنف

با توجه به قانون تصویب شده توسط دپارتمان کشاورزی ایالات متحده (USDA) برای کنف صنعتی در سال 2016، اکنون می توان این محصول زراعی را به عنوان ارگانیک مورد تأیید قرار داد. در نظر گرفتن این گیاه به عنوان ارگانیک در اتحادیه اروپا نیز امکان پذیر شده است و سازمان های مستقل مختلف زیادی وجود دارند که پس از بررسی کردن کامل پارچه کنف، آن را تأیید می نمایند. مثلا استاندارد جهانی منسوجات ارگانیک (GOTS) فقط پارچه هایی که حداقل 70 درصد ارگانیک باشند را تأیید می کند و مواد استفاده شده در پارچه باید الزامات سختگیرانه استانداردهای محیط زیستی را برای دریافت گواهینامه از سوی GOTS رعایت نمایند. سازمان دیگری به نام Ecocert، در صورتیکه حداقل 95 درصد از اجزای پارچه کنف ارگانیک باشد، لوگوی OCS 100 را به آنها اهدا می کند.