برای خرید یک لباس اغلب مدل و موارد استفاده آن لباس، ارتباط مستقیمی با پارچه بافت استفاده شده در ساختار لباس دارد. درواقع شما باید ویژگی‎های لباس مورد نیاز خود را در نظر بگیرید و باتوجه به آن، دنبال لباسی با جنس پارچه مناسب باشید. وقتی برای خرید پارچه و لباس به یک مغازه می‎روید با کارتی که به پارچه لباس متصل است، می‎توانید به اطلاعات اندکی درباره جنس پارچه و ویژگی‎های آن برسید.

اگر هم برای خرید پرده، مبل یا هر کالا و وسیله دیگری که در آن از پارچه استفاده شده است روانه بازار شوید، فروشنده اطلاعاتی را درباره بافت پارچه آن کالا در اختیار شما خواهد گذاشت. در خرید اینترنتی پارچه نیز معمولا اطلاعات لازم در صفحه خرید درج شده است. اما باید بدانید که این اطلاعات بسیار جامع بوده و کمی شما را با آن نوع از پارچه و ویژگی‎های آن آشنا می‎کند ولی نمی‎تواند به اندازه کافی کمک‎رسان و مفید باشد.

برای خرید یک لباس خوب یا یک دست مبل مناسب و … لازم است بدانید هر مدل پارچه‎ای چه استفاده‎ای دارد، طریقه بافت آن به چه شکل است و از کدام مواد برای تشکیل استفاده شده است. پارچه یکی از موفق‎ترین اختراعات آدمی بوده که روزمره انسان‎ها کاربرد بسیاری داشته است. افراد برای حضور در اجتماع مجبور به پوشیدن لباس بوده‎اند و همین اهمیت پارچه در طول تاریخ را نشان می‎دهد. ژورنال بخوانید.

بشریت نخستین بار پارچه بافت را برای طراحی و تولید لباسی که پوشاننده بدن برهنه او باشد، استفاده کرد. رفته رفته با پیشرفت علم و تکنولوژی، دانش بشر هم برای یک زندگی راحت، گسترش یافت و روش‎های نوینی را روی کار آورد. از مهم‎ترین موارد تاثیرگذار بر صنعت بافت و پارچه، پیشرفت تکنولوژی بود و به همین خاطر امروزه با انواع مختلف پارچه سروکار خواهیم داشت. یعنی با پیشرفت علم روش‎های جدید برای بافت پارچه‎های بهینه که در هر صنعتی هم مورد استفاده قرار می‎گیرند، روی کار آمد.

برای هر تولیدکننده یا کارآفرینی که با صنعت بافت و خرید پارچه سروکله می‎زند، آشنایی با انواع مختلف پارچه بسیار اهمیت دارد. شاید این را ندانید ولی می‎توان گفت که حالا با این تنوع پارچه از مهم‎ترین مراحل برای طراحی یا تولید لباس، آشنایی و شناخت انواع پارچه است. انواع پارچه هم باتوجه به مواد سازنده آن متفاوت بوده و هر کدام ویژگی‎های خاص خود را دارد. برای تولید یک محصول لازم است که با مواد مورد استفاده در بافت آن پارچه آشنا بود و ویژگی‎های متفاوت هر مدلی از پارچه را دانست تا از هر کدام استفاده‎ای به جا و مناسب داشت.

پارچه چیست؟

پارچه در اصل یک لایه منعطف از الیاف مصنوعی و طبیعی است که توسط بافت مخصوصی کنار یکدیگر قرار گرفته و به صورت یک دست، سطحی را بوجود آورده که پارچه نامیده می‎شود. حالا  منظور از الیاف مصنوعی موادی مانند نایلون، ریون، پلی استر و… است. وقتی هم که از الیاف طبیعی حرفی در میان باشد منظور همان موادی مانند پنبه، ابریشم، کتان و… است.

امروزه پارچه‎ها را می‎توان در انواع مختلفی دسته بندی کرد که این دسته‎بندی‎ها باتوجه به موادی که در بافت پارچه مورد استفاده قرار می‎گیرند، مدل قرار گرفتن مواد سازنده در بافت پارچه مورد نظر و حتی ظرافت یا ضخامت الیاف مورد استفاده در بافت پارچه بستگی دارد. اکثرا هنگامی که دنبال لباسی خاص هستیم، بیشترین مسئله‎ای که توجه ما را به خود جلب می‎کند جنس پارچه است. خب معمولا می‎شود جنس پارچه را از خود فروشنده سوال کرد یا به کارتی که تحت عنوان مارک به پارچه لباس متصل است، از جنس پارچه مطلع شد.

ولی فکر می‎کنم برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی دنبال جنس پارچه می‎گردید، با اسم‎هایی عجیب و غریب مواجه شوید که تا به حال به گوشتان هم نخورده است. حالا می‎فهمید که لازم است کمی با انواع پارچه و جنس انواع آن آشنا شوید تا حتی به هنگام خرید و استفاده شخصی هم، انتخاب درست و مناسبی داشته باشید. برای آشنایی با انواع جنس پارچه و ویژگی هر کدام از این پارچه‎ها می‎توانید این مطلب را دنبال کنید.

منشا انواع پارچه

بافت پارچه را می‎توانیم براساس معیاهای متفاوتی تقسیم بندی کنیم تا بتوانیم هنگام خرید پارچه، جنس مورد نیاز خود را به راحتی بیابیم. مهم‎ترین معیار برای دسته بندی می‎تواند منشا مواد بکار رفته در بافت پارچه باشد. بعضی از الیاف به کار رفته در پارچه منشا گیاهی دارند، در بین پارچه‏‎هایی که منشا گیاهی دارند می‎توان به کتان، پنبه، کنف و… اشاره کرد. عده‎ای دیگر از مواد و الیاف به کار رفته در بافت پارچه دارای منشا حیوانی هستند مانند ابریشم، پشم، خز طبیعی و… .

عده‎ای از پارچه‎ها با الیافی که منشا معدنی دارند تولید شده و نمونه آنها را می‎توان پارچه شیشه‎ای و آزبست دانست. آزبست همان پنبه نسوز بوده که می‎توانید مثال آن را در لباس آتشنشان‎ها ببینید. در آخر هم به الیافی می‎رسیم که با منشا شیمیایی به هم بافته شده و نایلون، ترگال یا داکرون را ارائه می‎دهند. در ادامه این مطلب درباره هرکدام از این الیاف توضیحات مفصلی ارائه شده است.

قدمت تولید پارچه به 6500 سال قبل میلاد می‎رسد. از آن زمان تاکنون تولید پارچه تغییرات بسیاری پیدا کرده است. هر کدام از نوع‎ها و دسته بندی‎های مختلف پارچه کاربردها و ویژگی‎های خاص خود را دارند که این ویژگی‎ها و کاربرد‎ها ارتباط مستقیمی با منشا الیاف به کار رفته در بافت پارچه دارند. شناخت منشا الیاف کمک شایانی به آشنایی با ویژگی پارچه‎های مختلف می‎کند و شما را در انتخاب درست همراه می‎سازد.

با انوع پارچه آشنا شوید

از دیرباز انواع مختلف پارچه به منظور استفاده‎های مختلف وجود داشته و با مرور زمان بر تعداد بافت پارچه‎ها افزوده شده است.  هر روز اسم‎های تازه‎ای از بافت پارچه جدیدی وارد بازار می‎شود، صفحه جدیدی در خرید اینترنتی پارچه به آن تعلق می‎گیرد و ابهاماتی را درباره جزئیاتش به‎وجود می‎آورد. در ادامه به معرفی چند نمونه از انواع پارچه و بررسی مزایا و معایب هر کدام از آنها خواهیم پرداخت.

انواع پارچه از نظر بافت

بافت پارچه را می‎توان به‎صورت کلی به دو دسته تاروپودی و بافت حلقوی تقسیم کرد. بافت تاروپودی weaving یا weft نیز گفته می‎شود، نخ‎های این مدل بافت به‎صورت یکی در میان و بدون گره روی هم قرار می‎گیرند. از این نوع بافت پارچه برای روتختی‎ها، کت و شلوار و پیراهن استفاده می‎شود. یکی از معروف‎ترین نمونه‎های پارچه تار و پودی پارچه ساتن است. شاید وقتی نام ساتن می‎آید شما یاد پارچه‎های براق معروف بیافتید اما دانستن این نکته ضروری است که ساتن نوعی از بافت پارچه است و شاید بسیاری از انواع پارچه‎ای که از این بافت تهیه می‎شود الزاما آن نوع ساتنی که در ذهن شما است، نباشد.

بافت حلقوی یا knitting دسته دوم بافت پارچه است. نخ این بافت به‎صورت حلقوی یا دایره‎ای شکل با یک رشته نخ دنباله‎دار با گره به حلقه‎های دیگر مرتبط می‎شود. از آنجایی که این بافت حالت کشبافت دارد، به آن بافت کشبافت نیز می‎گویند. یکی از معروف‎ترین انواع بافت‎های حلقوی تریکو است. درواقع واژه تریکو از یک اصطلاح انگلیسی tricot گرفته شده و به یک نوع بافت حلقوی تاری اشاره دارد.

انواع پارچه از نظر الیاف

جدا از این دسته بندی بالا دسته بندی های دیگری نیز برای پارچه‎ها وجود دارند که یکی از اصلی‎ترین این دسته بندی‎ها تقسیم پارچه بافت براساس الیاف آن است.

الیاف گیاهی

می‎توان اولین، پرکاربردترین و مهم‎ترین آنها را پارچه‎هایی با الیاف گیاهی دانست. این نوع پارچه‎ها نام‎ها، انواع، کاربرد و بافت‎های مختلفی دارند که در ادامه به برخی از معروف‎ترین آنها اشاره خواهدشد. اگر شما به دنبال پارچه‎ای با الیاف طبیعی می‎گردید باید بدانید که پارچه‎های الیاف طبیعی همان پارچه هایی هستند که الیافشان منشا گیاهی دارند. برای مثال عده‎ای از این الیاف میوه‎ای بوده و برخی هم پنبه است. عده‎ای دیگر از این الیاف طبیعی همان کتان و کنف را بوجود می‎آورند که الیاف ساقه‎ای نامیده می‎شوند. از الیاف برگی می‎توان به سیسال اشاره داشت و آخرین مورد از الیاف طبیعی و گیاهی همان پارچه های نخی و پنبه‎ای هستند.

یکی از معروف‎ترین پارچه‎هایی که در بازار پارچه وجود دارد پارچه چیت است. از این نوع پارچه بیشتر برای لباس‎های راحتی استفاده می‎کنند زیرا بسیار سبک و کم تار و پود است. نوع دیگری از پارچه در این دسته بندی که شهرت زیادی هم دارد، پارچه کتان است. کتان درواقع بافتی خشن دارد و به‎دلیل خنک بودنش بسیار برای لباس در هوای گرم مناسب است.

یکی دیگر از پارچه‎های معروف با الیاف گیاهی پارچه دبیت است. دبیت یک پارچه نخی است که بیشتر برای آستر لباس استفاده می‎شود. پارچه مخمل یکی دیگر از انواع پارچه‎های بسیار معروف است که برای لباس استفاده می‎شود. مخمل یا از جنس نخ یا از جنس ابریشم است. پارچه چلوار نوع دیگری از پارچه‎هایی است که  در این  گروه قرار می‎گیرد. این پارچه معمولا طرحدار و گل‎دار است و برای لباس استفاده می‎شود. از مزایای پارچه چلوار باید به خنک بودن آن اشاره کرد. جدا از پیراهن، روبالشی و ملافه و زیرجامعه از دیگر چیزهایی است که با این پارچه می‎دوزند.

از دیگر انواع پارچه با الیاف گیاهی می‎توان به کرباس، ململ،کریشه، آغبانو، متقال و کرباس اشاره کرد. که هر کدام در نوعی از لباس و یا چیزهای دیگر کاربرد دارند. در آخر بحث پارچه‌هایی با الیاف طبیعی و گیاهی به الیاف نخ و پنبه می‎رسیم. این پارچه‎های نخی و پنبه طرفداران بسیاری دارند زیرا در نوع خود از بهترین مدل پارچه هستند و ایده‎آل‌ترین الیاف را دارند.

پارچه‌های نخی و پنبه هیچ آسیبی به بدن نمی‎رسانند و هیچ حساسیت پوستی را با خود همراه ندارند. ایجاد شرایطی برای جریان داشتن هوا و تنفس پوستی از مهم‎ترین ویژگی این مدل پارچه‎ها است. البته لازم است این را هم بدانید که پارچه‎های پنبه‎ای به نسبت پارچه‎های نخی، ضخیم‎تر و گرم‎تر هستند. پارچه‎های نخی و پنبه‎ای را می‎توان مرغوب‎ترین نوع پارچه از نظر رنگ پس‎ندادن دانست.

الیاف حیوانی

در یک دسته بندی دیگر باید برخی پارچه‎ها را جزو گروهی قرار داد که از الیاف حیوانی ساخته می‎شوند. پارچه‎هایی که با این نوع الیاف ساخته می‎شوند، مزایای زیادی دارد که از آن جمله می‎توان به این اشاره کرد که این الیاف دمای بدن را حفظ می‎کنند. این الیاف یک ویژگی جالب دارند و آن این است که هنگام سرما منقبض شده و از عبور سرما جلوگیری می‎کنند و هنگام گرما منقبض شده و بدن را خنک نگه می‎دارند.

از پشم می‎توان به عنوان یکی از معروف‎ترین و مرغوب‎ترین پارچه‎ها با الیاف حیوانی یاد کرد. پارچه‎هایی با کیفیت‎های مختلف از پشم تولید می‎شود که این کیفیت بسته به این دارد که پشم از چه حیوانی تهیه شده باشد.به عنوان مثال پارچه‎های پشمی کشمیر که از یک نوع بز به دست می‎آید یکی از مرغوب‎ترین مدل‎های پشم است. این پشم مرغوب هم سبک و ظریف و هم لطیف و گرم بوده و حسابی هم طرفدار دارد. در بین پارچه‎های پشمی، آن دسته‎ای که از پشم‎های گاوی هستند، خشن‎تر بوده و ضخامتشان هم بیشتر است.

در میان انوع پارچه‎ها، پارچه‎های پشمی از ویژگی‎های متمایز و کارآمدتری برخوردار هستند. به عنوان مثال این مدل پارچه‎ها بیشتر از هر نوع دیگری، حرارت را دفع و رطوبت را جذب می‎کنند. به همین دلیل هم هست که لباس‎های پشمی با نگهداری و جذب رطوبت هوا، بدن شما را گرم نگه می‎دارند. یک ماده شیمیایی به نام ویسکوز در بافت پارچه‎های پشمی استفاده می‎شود که کارایی آن، افزایش مقاومت این مدل پارچه است. آن دست از پارچه‎های پشمی حاوی ویسکوز مرغوب‎تر هستند. نوع دیگر از پارچه‎ای که از الیاف حیوانی تهیه می‎شود و بسیار هم با ارزش و گران‌قیمت بوده، ابریشم است. از این پارچه برای دوخت لباس‎های رسمی و مجلسی استفاده می‎شود.

ابریشم بسیار پارچه حساسی است و ترجیحا بهتر است در شستشوی آن به جای استفاده از آب از بخار استفاده شود آسیب دیدگی در آن را به حداقل برسانیم. از آنجایی که پارچه‎هایی که در آنها صددرصد از ابریشم خالص استفاده شده بسیار گران است انواع پارچه‎های ابریشم ترکیبی در بازار با قیمت مناسب‎تر وجود دارد که از آن جمله می‎توان به ساتن ابریشم، تافته ابریشم، ابریشم مصنوعی و… اشاره کرد. ماهوت نوع دیگری از پارچه با الیاف حیوانی است. یک پارچه ضخیم که سطح نرمی دارد و تمام آن از پشم درست شده است. پارچه ماهوت حالتی پرزی دارد. از دیگر پارچه‎هایی که در آن از الیاف حیوانی استفاده شده است می توان به برک و کرپدوشین اشاره کرد.

الیاف مصنوعی

دسته بندی سومی که می توان برای انواع پارچه در نظر گرفت، پارچه‎هایی با الیاف مصنوعی است. الیاف پارچه‎های مصنوعی ساخته دست انسان است و بسته به نوع پارچه کاربردها و البته مزایای زیادی هم دارد. این نوع پارچه‎ها معمولا مقاوم و سبک هستند، حجم کمی دارند و استحکام بالایی نیز دارند. کمتر آب می‎روند، کمتر پوسیده می‎شوند و معمولا رنگشان ثابت می‎ماند. یکی از انواع پارچه‎های مصنوعی پارچه اکرولیک است. این پارچه را از فیبر و از ترکیب گاز طبیعی و پترولیم می‎سازند. یکی دیگر از معروف‎ترین پارچه‎ها با الیاف مصنوعی، پارچه ریون است. این پارچه بسیار در دوخت لباس‎های زنانه کاربرد دارد و معمولا بسیاری از لباس‎های مجلسی زنانه نیز از این جنس پارچه است.

الیاف معدنی

در آخر باید به دسته‎ای از پارچه‎ها که از الیاف معدنی ساخته می‎شوند، اشاره کرد. البته در برخی از پارچه‎ها چیزهای معدنی ماننده طلا و نقره در بافت پارچه استفاده می‎شود اما در این بخش توجه ما بیشتر به آن دسته از لباس‎‎های کاربردی است که تماما از این الیاف ساخته می‎شوند.یکی از مهم‎ترین پارچه‎ها با الیاف معدنی پنبه نسوز است. این نوع پارچه عایق حرارت و سوخت است و بیشتر برای لباس کار مانند لباس آتشنشان‎ها یا برقکارها استفاده می‎شود.

با پارچه‌های دستباف ایرانی آشنا شوید

در ایران پارچه‎های دستباف زیادی توسط دستان هنرمند بافندگان محلی درست می‎شود که علاوه بر اینکه به دلیل دستباف بودن ارزش زیادی به این نوع پارچه‎ها می‎دهد به‎نوعی بیانگر فرهنگ اقوام مختلفی که در ایران زندگی می‎کنند نیز هست. چوقا یکی از این نوع پارچه‎ها است. این لباس مخصوص مردان عشایر است. زنان عشایر این لباس‎های سیاه و سفید را از نخ پشمی و نخ پنبه‎ای درست می‎کنند. پارچه زری دوزی نوع دیگری از این نوع پارچه‎ها است که طرح‎های سنتی و بسیار زیبا دارد.

در این پارچه هنر بافندگان اصفهان به کار رفته است. پارچه ایکات نوع دیگر از پارچه‎های سنتی ایرانی است که در یزد تولید می‎شود. البته لازم به ذکر است که کارگاه‎های کمی درحال حاضر این نوع پارچه را تولید می‎کنند اما یک نوع دیگر پارچه سنتی در یزد تولید می‎شود که زربفت نام دارد. این پارچه ی زیبا را زنان زرتشتی تولید می‎کنند و از آن چیزهای مختلفی مانند شال و لباس ساخته می‎شود. عبای لار نوع دیگری از این پارچه‎ها است که در دو نوع مختلف هم برای تابستان و هم برای زمستان تولید می‎شود. این عبا که از کرک شتر تولید شده بیشتر متعلق به بافندگان شهر نایین در اصفهان است.

منبع : ربانی